De gps-meetstok kan voortaan veilig de grond in

Iedereen in Nederland die ook maar een beetje betrokken is bij werk aan de weg of het spoor, weet het: óveral liggen kabels en leidingen onder de grond. Als ze verplaatst zijn of vervangen, kan het nodig zijn om nieuwe kabeltekeningen te maken. Zodat iedereen weet: wat ligt waar? Strukton Rail gebruikt daar al jarenlang een gps-meetstok voor: een stok van carbonfiber, met onderaan een afschroefbaar plat voetje en bovenaan de gps-apparatuur. Dat de stok van carbonfiber is, is niet toevallig: dat materiaal heeft de juiste stijfheid. Er wordt een sleuf gegraven, zodat de kabels bloot komen te liggen. Een maatvoerder zet de stok op de leiding, waarna de apparatuur – klik, bliep – de exacte locatie meet en de gegevens doorstuurt naar een kaart.

Kunststof huls

Dat klinkt reuzehandig, en dat is het ook. Maar er zit ook een groot risico aan, vertelt Roland Stoekenbroek, engineer/opleider PMC kabel bij Strukton Rail. “Carbon bevat koolstof en is dus een goede geleider. Stel dat een kabel beschadigd is en de isolatie is weg. Dan kan het dus gebeuren dat een gebruiker de carbon gps-stok op een ‘blote’ kabel zet. Dan kan hij een elektrische schok krijgen. Dat kan levensbedreigend zijn.”

Hoog tijd dus voor een oplossing. Samen met collega’s ontwierp Roland een kunststof huls, die aan de onderkant op de stok kan worden geschroefd, in plaats van het originele voetje. De huls is een soort harmonica en bedekt het onderste deel van de stok én steekt iets uit. Daardoor kan het carbonfiber nooit in aanraking komen met een kabel. “Ik wilde dat de geïsoleerde stok dezelfde lengte en gewicht zou hebben als de originele. Het moet immers wel fijn werken.” En dat doet het. Alle gps-stokken van Strukton zijn inmiddels voorzien van de huls.

“Collega’s vinden het een heel prettige gedachte dat de stok niet meer geleidend is.”

Zuinig op vakmensen

Gek genoeg had niemand zich eerder gerealiseerd dat de stokken niet zo veilig waren. Bij Roland ging een lampje branden tijdens het vissen. “Op hengels zit een sticker: gooi je hengel niet uit in de buurt van een bovengrondse hoogspanningskabel. Als je ‘beet’ hebt, word je via je hengel geëlektriseerd, want de hengel geleidt. Toen dacht ik: hoe zou dat met onze meetstokken zitten?”

Navraag en onderzoek toonde aan dat er inderdaad een risico was.

“Roland ontdekte een potentieel gevaarlijke situatie en heeft aan de bel getrokken,” zegt Tjark de Vries, directeur Strukton Rail, “vóórdat er een ongeluk mee was gebeurd. Hoe mooi wil je het hebben? Ik vind het een prachtig voorbeeld van hoe veilig werken zit ingebakken in ons systeem.”

Zodra het probleem én de oplossing bekend waren, trok Strukton Rail aan de bel bij de andere railbedrijven in de branche. Tjark: “Zoiets gaan we natuurlijk niet voor onszelf houden. We moeten zuinig zijn op de vakmensen in de railbranche en collectief zorgen dat ze hun werk veilig kunnen doen. Daar hoeven wij niet aan te verdienen.” Roland voegt toe: “railAlert bracht een Leerpunt Veiligheid uit over de risico’s van carbon gps-stokken. Het is een goede zaak dat het bekend is.”